Ganzenbeleid faalt
Bescherming
Met ingang van 1999 werd de jacht op ganzen en smienten (eendensoort) gesloten. Boeren hoefden, om in aanmerking te kunnen komen voor een schadevergoeding, geen afschotvergunning aan te vragen om de vogels te (laten) schieten. Sterker nog, ze hoefden de ganzen en smienten zelfs niet te verjagen. Omdat Nederland de afgelopen decennia steeds aantrekkelijker voor ganzen en smienten is geworden als overwinteringsgebied, namen de aantallen overwinterende ganzen en smienten toe en daarmee de omvang van de schade. Deze liep op tot zo’n 3 tot 4 miljoen euro per jaar. Aangezien Nederland een internationale verantwoordelijkheid heeft als overwinteringsgebied voor deze vogels lijkt het niet meer dan redelijk om dit relatief geringe bedrag op de rijksbegroting te reserveren.
Nieuw beleid
Maar nee. De politiek, lees de jachtgezinde meerderheid in de 2e Kamer, wilde dat er drastische maatregelen werden genomen om de schade terug te dringen. In 2003 werd het Beleidskader Faunabeheer vastgesteld. Hierin was bepaald dat er in totaal 80.000 ha. foerageergebied voor de ganzen en smienten zou moeten worden aangewezen. In de rest van het land (meer dan 99% van de oppervlakte van Nederland) moesten de vogels werden verjaagd, onder andere met gebruikmaking van het geweer. De bedoeling was dat de vogels hoofdzakelijk in de aangewezen foerageergebieden zouden verblijven en beduidend minder daarbuiten. Er werd vanuit gegaan dat de vogels door hun lerend vermogen snel zouden begrijpen waar ze wel en waar ze niet welkom zijn, zodat het aandeel ganzen en smienten binnen de foerageergebieden ook nog jaarlijks zou toenemen.
Evaluatie
Dat beleid is inmiddels geëvalueerd. En wat blijkt. Het werkt niet. Uit de evaluatie (“Evaluatie opvangbeleid 2005-2008 overwinterende ganzen en smienten”) blijkt dat het aantal ganzen en smienten binnen de aangewezen foerageergebieden niet significant hoger is dan het aantal ganzen en smienten die in deze gebieden verbleef voordat ze als foerageergebieden werden aangewezen. Het sturend effect van het schieten op deze vogels werkt dus absoluut niet.
Wat nog erger is dat het hele beleid alleen maar negatieve effecten heeft opgeleverd. De bedragen die zijn uitgekeerd vanwege schade aan landbouwgewassen is in deze periode alleen nog maar fors toegenomen. Dat bedrag is gestegen van 4 miljoen voor invoering van het nieuwe beleid naar 6 miljoen in het seizoen 2005/2006, 7,5 miljoen in het seizoen 2006/2007 naar 9,5 miljoen in het seizoen 2007/2008. En daar komt dan ook nog een bedrag van 6 miljoen bij aan vaste vergoedingen aan agrariërs voor het beschikbaar stellen van hun gronden als foerageergebied.
Daarnaast is het aantal geschoten ganzen en smienten in deze periode alleen maar fors toegenomen. In het eerste seizoen werden 52.000 ganzen en bijna 7.000 smienten geschoten. In het laatste seizoen was dat opgelopen tot 83.000 ganzen en 22.600 smienten.
Conclusie
Kortom, een volstrekt falend beleid met als doel om kosten te besparen en met als resultaat dat die alleen maar vreselijk de pan zijn uitgerezen over de rug van vele tienduizenden dieren. En in plaats van dat de overheid hier lering uittrekt en teruggaat naar het oude beleid, waarbij de vogels met rust worden gelaten en de schade wordt uitgekeerd, laat de minister dit beleid voorlopig in stand en zal er worden bekeken of het beleid op termijn aanpassing behoeft.
De enigen die geweldig van dit nieuwe beleid hebben geprofiteerd en daar kennelijk voorlopig mee door kunnen gaan, zijn de jagers. Zij hebben precies gekregen waar zij jaren voor gestreden hebben, te weten de herinvoering van het jachtseizoen op ganzen en smienten, dat zelfs langer loopt dan het jachtseizoen onder het regime van de oude Jachtwet.