Teleurstellende uitspraak voorzieningenrechter over de edelherten in de Oostvaardersplassen
Vandaag, 6 december 2018, heeft de voorzieningenrechter in Lelystad uitspraak gedaan in de zaak die wij hadden aangespannen tegen het afschieten van 1835 edelherten in de Oostvaardersplassen (OVP).
Verstoring
Deze keer ging het er eigenlijk alleen om, dat er bij dat afschieten geen ernstige verstoring mag plaatsvinden van met name beschermde vogelsoorten. De provincie is van mening dat er daarvoor alleen gekeken hoeft te worden
gekeken naar de vogelsoorten, die in het Natura 2000-beheerplan voor het gebied zijn aangewezen. Sommige soorten, zoals kluut, grutto, kemphaan en wouwaap, zijn niet aanwezig in de afschotperiode: herfst en winter. Bruine en blauwe kiekendief, grauwe gans en brandgans en met name de zeearend zijn er dan wel.
Ingenieursbureau Sweco, vroeger de Grontmij, zeggen te hebben vastgesteld dat er van noemenswaardige verstoring geen sprake zal zijn. Wij hebben daar krachtig stelling tegen genomen.
Deze winter zijn 3000 grote grazers door schieten uit hun lijden verlost en dat veroorzaakte geen ernstige verstoring. Maar dat gebeurde bij dieren die zich van de kudde hadden afgezonderd en van zeer korte afstand. Staatsbosbeheer beweerde op de zitting dat “er ook wel eens dieren uit de kudde werden geschoten”. Als dat al klopt, zal het hoogstens om een enkel exemplaar zijn gegaan, zeker niet als standaardmethode. De uitspraak wekt echter wel degelijk die indruk. Wij brachten daar tegenin, dat het schieten op groepen van honderden gezonde dieren daarmee niet te vergelijken is. Die slaan waarschijnlijk op de vlucht, mogelijk het moeras in. Waar ze moeilijker te benaderen zijn en andere vogelsoorten verstoren. Worden ze net als op de Veluwe nachtdieren? Net als bij de stervende dieren zal er geschoten worden met geluiddemper, maar in tegenstelling daarmee vooral in de schemering en met een restlichtversterker. Ook dat zal de verstoring niet verminderen.
Zeearend
De zeearend hebben wij opgevoerd als het voorbeeld van wat er straks onherroepelijk fout gaat. Uitermate verstoringsgevoelig, icoon van het gebied, aartsvader van alle zeearenden in Nederland. Slechts zeven paar in het hele land, het verjagen van één paar is direct al een aanslag op de gunstige staat van instandhouding. De installatie van een kijkhut bij een zeearendennest elders in Flevoland, door Staatsbosbeheer, in het Roggebotzand, op grote afstand van het nest, had definitieve verstoring tot gevolg. SBB zou dus beter moeten weten.
Natura 2000
Het beheerplan voor de Oostvaardersplassen is bijna 20 jaar oud en het ministerie van Landbouw weigert achterhaalde Natura 2000-criteria tussentijds aan te passen.
Hoewel de zeearend al sinds 2006 jaarlijks in de OVP broedt, is hij door deze laksheid slechts een “aangewezen soort” als niet-broedvogel… Een broedvogel, die al in november met de voorbereiding van het nieuwe broedseizoen begint. De rechter accepteert echter zonder meer het onzinnige en eenvoudig te weerleggen standpunt van de provincie, dat het broedseizoen van vogels begint in april en dat men daarom pas dan moet stoppen met schieten. Wij hebben betoogd, dat volgens de Habitat- en Vogelrichtlijn zowel de zeearend zelf als hun nest jaarrond strikt beschermd zijn, of ze nu vermeld worden in een Natura 2000-plan of niet. Dat ze uitermate verstoringsgevoelig zijn en dat alle omringde landen de nesten met een zeer ruime omgeving strikt beschermen. Daarin mag helemaal niets gebeuren. Een verklaring van super-deskundige op roofvogelgebied Rob Bijlsma, drie buitenlandse wetenschappelijke artikelen, de rechter heeft er geen enkele aandacht aan geschonken.
Wij voelen ons niet serieus genomen, of, als de nadruk wat anders wordt gelegd, serieus genomen.
Van verreweg het interessantste en mooiste natuurgebied van Nederland worden de Oostvaardersplassen hiermee gedegradeerd tot een recreatiegebied met extensieve veeteelt. Dat is wat het provinciebestuur steeds voor ogen heeft gestaan, sinds zij vanaf 1 januari 2017 zeggenschap over het gebied kregen.
Christelijke partijen en de VVD maakten direct duidelijk, dat de OVP van het belangrijkste natuurgebied van Noord-West Europa moest worden omgevormd tot een pretpark voor het grote publiek. Natuur is er voor het super-wezen mens, anders heeft het geen waarde voor dit soort mensen…
Handhavingsverzoek
Als een soort ultieme poging hebben we vandaag een handhavingsverzoek bij de provincie Flevoland ingediend. Iedere provincie heeft ambtenaren in dienst, die de strikte bescherming van soorten, met name in Natura 2000-gebieden moeten controleren en handhaven. Zij dienen te voorkomen dat er verstoring van de zeearend plaats vindt. Wij willen uiterlijk maandag 10 december uitsluitsel over de manier, waarop zij dat kunnen garanderen. Eventueel zouden we daarna wéér naar de rechter kunnen…
Harm Niesen